Krótka historia kolażu – Marlena Machnio

Skąd pochodzi kolaż, kto położył podwaliny pod to, co tworzymy dzisiaj? Oto krótka historia tej techniki.

Mimo iż kolaż znany był już w starożytnych Chinach, jego współczesne formy powstały dopiero w XX wieku. Pierwszy zrobił to Georges Braque, który podczas spaceru w Awinionie dostrzegł w sklepie tapetę ścienną stylizowaną na drewno. Zakupił ją i powróciwszy do swojej pracowni, zaczął przyklejać fragmenty do swoich rysunków węglem. Bliski mu wtedy Pablo Picasso podchwycił pomysł i w ten sposób, dzięki pracom ich obojga narodził się współczesny kolaż.

Kubiści

Artyści często używali wtedy cytatów z popularnych piosenek, fragmentów przedstawień ciał i twarzy oraz innych obiektów. Nic dziwnego, że technika ta spodobała się kubistom, w swojej sztuce mocno stawiających na przestrzenność. W przeciwieństwie do obrazów, tworząc kolaż nigdy nie ryzykowało się, że może wyglądać on płasko.

Dadaiści

"Cut with the Dada Kitchen Knife through the Last Weimar Beer-Belly Cultural Epoch in Germany” by Hannah Höch (1919), kolaż — „Cut with the Dada Kitchen Knife through the Last Weimar Beer-Belly Cultural Epoch in Germany” by Hannah Höch (1919)

Następnie metodę tę docenili dadaiści. Zaczęli używać więcej typów różnych materiałów. W przeciwieństwie do kubistów, skupiających się raczej na przedstawieniach przywodzących na myśl martwą naturę, zwolennicy dadaizmu zainteresowali się tworzeniem portretów, postaci oraz scen i wprowadzili większą dynamikę do swoich prac. Powstawały wtedy także fotomontaże, takie jak te tworzone przez Hannah Höch czy Richard Huelsenbecka, krytykujące wydarzenia rozgrywające się w międzywojennych Niemczech.

Abstrakcyjni ekspresjoniści

Robert Motherwell Collaged Wall VI (for Arthur Berger), 1986. Kolaż — Robert Motherwell Collaged Wall VI (for Arthur Berger), 1986.

Nie można pominąć również wkładu w kolaż abstrakcyjnych ekspresjonistów. Odrzucili oni figuratywność i unikali reprezentacji, starając się by, tak jak chociażby Robert Motherwell przedstawiać codzienność w odmienny niż wcześniej sposób. Warto wspomnieć też o Lee Krasner, żonie Jacksona Pollocka, która w trudnych momentach życia znajdowała ukojenie w rozrywaniu, cięciu i przyklejaniu fragmentów odrzuconych prac autorstwa niej samej i jej męża.

Artyści pop-artu

Kolażem interesowali się także artyści tworzący w nurcie pop-artu, starannie selekcjonując wybrane fragmenty czasopism i skupiając się na popularnych, popkulturowych motywach związanych m.in. z mediami, kinem, motoryzacją, komiksami czy rozwojem nowych technologii.

Kolaż dzisiaj

Do dzisiaj kolaż wzbudza szerokie zainteresowanie i dynamicznie się rozwija. Jak mówi Pavel Zoubok, właściciel nowojorskiej galerii specjalizującej się w kolażu, asamblażu i technikach mieszanych: To technika chyba najlepiej ze wszystkich reprezentująca rozwój sztuki przez ostatnie stulecie. Twierdzi, że kładący nacisk na wielowarstwowość kolaż stanowił także wstęp do czegoś zupełnie nowego – bazujących na warstwach właśnie dzieł sztuki cyfrowej.